Ko nam uči decu

Na području sarajevske opštine Ilijaš tokom 1992. godine počinjeni su najteži zločini nad nesrpskim civilnim stanovništvom. Ljudi su zatvarani, mučeni, silovani, ubijani. Etnička slika predratne nacionalno mešovite opštine (45% Srba, 42% Bošnjaka, 7% Hrvata) do kraja 1992. drastično je izmenjena. Nesrbi iz Ilijaša su nasilno proterivani.

Tokom napada na Gornju Bioču krajem maja 1992. srpske oružane snage granatirale su i potom spalile selo. Pripadnici policije Ilijaša ubili su Uzeira Selimovića i njegovog sina Zahida koji su se sakrili u garaži pokraj porodične kuće. Uzeirovu ženu i maloletnu ćerku su ranili.¹ Preostalo stanovništvo Gornje Bioče zatvoreno je i najmanje sedam dana držano u neljudskim uslovima u seoskoj osnovnoj školi. Zatočenici su premlaćivani. Više žena je izvedeno i silovano.² Najmanje dva muškarca izvedena su iz škole i od tada im se gubi stvaki trag.³

Preživeli zatočenici zatvoreni su sa drugim nesrbima u podrum železničke stanice u Podlugovima. Zlatko Bećaj je ubijen, a mnogi zatočenici teško povređeni kada je u prostoriju gde su bili smešteni 5. juna 1992. ubačen otrovni gas.⁴

Srpske oružane snage 4. juna 1992. granatirale su Lješevo. Po ulasku u selo odmah su ubili Amira Fazlića pred članovima njegove porodice, potom još najmanje 21 civila – 18 muškaraca i tri žene. Sva tela su rovokopačima zakopali u masovnu grobnicu.

Preživeli meštani opljačkani su, a njih 25 odvedeno je u logor oformljen u skladištu „Iskra“ u krugu osnovne škole u Podlugovima.⁵ Tamo je zatim dovedeno još stotinak meštana opštine Ilijaš.⁶ Zatočenici su bili izloženi svakodnevnim premlaćivanjima i drugim vrstama torture.⁷

Iz skladišta „Iskra“ bošnjački zatočenici su izvođeni i ubijani. Bakir Šehić je zaklan,⁸ Nezir Alispahić i Ramiz Šarić odvedeni su u nepoznatom pravcu i njihova tela do danas nisu pronađena. Četrnaest zatočenika poginulo je u živom štitu na brdu Žuč, gde su po naređenju pripadnika srpskih oružanih snaga upućeni na prisilni rad.⁹

Tokom 1992. Bošnjaci i Hrvati su zatvarani, mučeni i ubijani u logoru oformljenom pod upravom srpske vojne policije u Osnovnoj školi „27. juli“. Zatočenici tog objekta trpeli su takve batine da su molili da budu ubijeni.¹⁰ Iz logora je izvedeno najmanje njih 18. Većini se od tada gubi svaki trag.

Tokom 1992. srpske oružane snage razorile su veliki broj verskih objekata u Ilijašu, uključujući katoličku župnu crkvu u Taračinom Dolu, džamije u Starom Ilijašu, Misoči i Srednjem, mekteb u Bioči i još najmanje 17 muslimanskih kulturnih i verskih spomenika.¹¹

Srpske oružane snage činile su lokalne vojne, policijske i paravojne jedinice, koje su bile u nadležnosti Kriznog štaba. Predsednik Kriznog štaba i komandant srpskih snaga bezbednosti u Ilijašu od juna 1992. do januara 1993. godine bio je Ratko Adžić.¹²

Donedavno, Ratko Adžić je vaspitavao srednjoškolce u Beogradu. Predavao je fiziku u Filološkoj gimnaziji.

Fond za humanitarno pravo podneo je krivičnu prijavu protiv njega i još trojice državljana Srbije, a identifikovao je još bar 45 učesnika zločina nad nesrbima u Ilijašu.

Čeka se reakcija Tužilaštva za ratne zločine.

Do tada, Ratko Adžić mirno troši penzionerske dane.

Autor je istraživač Fonda za humanitarno pravo.

Peščanik.net, 02.06.2016.

1. Presuda Suda BiH u predmetu Srpka Pustivuka, strana 3.
2. Publikacija „Profil logora OŠ Gornja Bioča“ udruženja Tranzicijska pravda, odgovornost i sjećanje.
3. Ibid.
4. Stanišić i Župljanin, prvostepena presuda, tom I, paragraf 1271.
5. Ibid, paragraf 1279.
6. Iskaz svedoka VS-1055 u predmetu Vojislava Šešelja, strana transkripta 7835; Publikacija „Profil logora Skladište Iskre Podlugovi“ udruženja Tranzicijska pravda, odgovornost i sjećanje.
7. Publikacija „Profil logora Skladište Iskre Podlugovi“ udruženja Tranzicijska pravda, odgovornost i sjećanje.
8. Dopis Komisije za ispitivanje zločina općine Ilijaš od 10. februara 1993.
9. Presuda Suda BiH u predmetu Branka Vlača, strana 104.
10. Publikacija „Profil logora Osnovna škola 27. juli“ udruženja Tranzicijska pravda, odgovornost i sjećanje.
11. Stanišić i Župljanin, prvostepena presuda, tom II, paragraf 1260. http://www.icty.org/x/cases/zupljanin_stanisicm/tjug/bcs/130327_1.pdf
12. Ibid, paragraf 1259.