Udarna vijest 24. i 25. oktobra u svim bh. medijima, a posebno u Republici Srpskoj, bila je da je Narodna skupština Republike Srpske dodijelila povelje „zaslužnim organizacijama i pojedincima”, od kojih je jedna pripala i prvom predsjedniku RS-a i haškom osuđeniku Radovanu Karadžiću, a „priznanje je primila njegova kćerka, poslanica SDS-a, Sonja Karadžić-Jovičević”.
Povelja je dodijeljena i prvom predsjedniku Narodne skupštine RS-a i (opet) haškom osuđeniku Momčilu Krajišniku, te kasnijim predsjednicima, Draganu Kaliniću, Petru Đokiću, Dušanu Stojičiću i Igoru Radojičiću.
I prvi potpredsjednici RS-a, Biljana Plavšić i, posthumno, Nikola Koljević, dobitnici su priznanja. A povelje su dobili i drugi zaslužni, među kojima, Ustavni sud RS-a, Asocijacija Stvaraoci RS-a, Boračka organizacija RS-a… i – Misija OSCE-a u BiH.
Otkud OSCE na listi zaslužnih? Šta je ponukalo Organizacioni odbor za obilježavanje 25 godina postojanja i rada Narodne skupštine RS-a da uz sve one koji su, očito, zaslužni za nastanak i postojanje Republike Srpske, nagradi i OSCE u BiH?
Je li Milorad Dodik dijeleći priznanja htio pokazati da su rasprostranjene priče o njegovom prijateljstvu s Jonathanom Moorom, prvim čovjekom Misije, istinite? No, jedno je privatno prijateljstvo, a nešto sasvim drugo dignitet međunarodne oganizacije, kao što je OSCE, jer njen mandat u BiH toliko je širok da zadire u sve, od pravosuđa, preko izbornog procesa, do medija, a sve s ciljem “osiguranja trajnog mira i izgradnje stabilne i demokratske BiH”. Treba li OSCE-u priznanje koje mu je dodijeljeno povodom 25 godina postojanja Narodne Skupštine RS-a, odnosno povodom dana kad je osnovana Skupština iz koje su kasnije proistekli svi drugi zvanični organi Republike Srpske, a koji su onda udruženi napravili najveći zločin počinjen u Evropi nakon Drugog svjetskog rata?
Podsjetimo kako je Haški tribunal – također međunarodna institucija, koju je u jeku rata u RBiH jednoglasno osnovalo Vijeće sigurnosti Ujedinjenih nacija s ciljem kažnjavanja ratnih zločinaca – detaljno obrazložio osuđujuću presudu protiv Momčila Krajišnika i kako je definirao ulogu „Skupštine bosanskih Srba”:
„15. oktobra 1991. Skupština Republike Bosne i Hercegovine usvojila je Memorandum o suverenitetu Republike Bosne i Hercegovine, uprkos snažnom protivljenju srpskih poslanika. Deset dana kasnije, SDS je osnovao Skupštinu bosanskih Srba, na čelu sa Krajišnikom, kao predsjednikom. Skupština bosanskih Srba započela je s uspostavom paralelnih struktura vlasti.
Vijeće je saslušalo i iskaze prema kojima je Krajišnik blagonaklono gledao na izražavanje nacionalne mržnje i podsticanje straha u Skupštini bosanskih Srba. Transkripti sjednica, predočeni Vijeću, pokazuju da u periodu na koji se odnosi optužnica, on niti jednom nije opomenuo poslanike radi uvreda izrečenih na račun drugih nacionalnih grupa. Povremeno se i sam služio takvim izrazima. Gospodin Krajišnik dao je zeleno svjetlo za početak programa protjerivanja tokom sjednice Skupštine bosanskih Srba kada je pozvao da se realizira ’provodeći ono što smo dogovorili, etničku podjelu na terenu’. Zahvaljujući ovlaštenjima, koja je kao predsjednik Skupštine bosanskih Srba imao, Krajišniku je bilo lako da promoviše stavove o etničkom razdvajanju.
Vijeće je mišljenja da je opšti cilj udruženog zločinačkog poduhvata bio da se etnički prekomponuju teritorije koje je odredilo rukovodstvo bosanskih Srba drastičnim smanjenjem procenta bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata. Dok je u ranim fazama udruženog zločinačkog poduhvata, u kojima je učestvovao Krajišnik, opšti cilj mogao biti ograničen na zločine deportacije i prisilnog premještanja, dokazi pokazuju da su inkriminisana sredstva tog poduhvata vrlo brzo proširena uključivanjem drugih zločina, progona, kao i ubistva i istrebljenja.
Vijeće konstatuje da je udruženi zločinački poduhvat postojao širom teritorije Republike bosanskih Srba. Centralno locirana osnovna komponenta ove grupe uključivala je Krajišnika, Radovana Karadžića i druge vođe bosanskih Srba. Većina učesnika udruženog zločinačkog poduhvata nalazila se na područjima ili opštinama Republike bosanskih Srba i održavala je bliske veze s rukovodstvom u prijestonici bosanskih Srba na Palama. Uloga Krajišnika u počinjenju zločina bila je ključna. Položaji koje je zauzimao u rukovodstvu bosanskih Srba davali su mu ovlasti da olakša vojnim, policijskim i paravojnim grupama provođenje cilja udruženog zločinačkog poduhvata. Krajišnik je imao dužnost da se stara za dobrobit cjelokupnog stanovništva kao i dužnost da štiti zakon i poredak. Stanovništvo koje je živjelo na teritoriji Republike bosanskih Srba imalo je pravo da očekuje da će osoba sa ovlastima Krajišnika raditi na sprečavanju ili kažnjavanju zločina, umjesto da učestvuje u njihovom počinjenju.”
Nije se Krajišnik “lako” predao pred Haškim tribunalom, kao što je to uradila Biljana Plavšić, također dobitnica priznanja povodom 25 godina Narodne skupštine, a koja je priznala zločine za koje je optužena, i koja je, poslije, nakon odsluženja kazne sve – negirala. Borio se Krajišnik cijelim tokom postupka pred Tribunalom u Haagu, a onda pokušavao i u žalbenom postupku da skine krivnju sa sebe uz pomoć advokata i „prijatelja suda” (Amicus curiae). No, citati iz žalbene presude su decidni i nema nikakvih sumnji oko odgovornosti Krajišnika kao predsjednika Skupštine, ali i same Skupštine, u formuliranju zločinačkih ciljeva:
„Amicus curiae tvrdi da je Pretresno vijeće pogrešno utvrdilo činjenično stanje kad je donosilo zaključke o Krajišnikovom hijerarhijskom položaju u rukovodstvu bosanskih Srba. Međutim, Žalbeno vijeće se uvjerilo da je Pretresno vijeće pažljivo procijenilo relevantne iskaze svjedoka, a nije se uvjerilo da je dodatni iskaz Radovana Karadžića dovoljan da oduzme vrijednost mnogobrojnim dokazima koji idu u prilog nalazima Pretresnog vijeća.
Amicus curiae nadalje tvrdi da nalazi Pretresnog vijeća o Krajišnikovim ovlaštenjima i vlasti protivuriječe zaključku Pretresnog vijeća da on nije imao efektivnu kontrolu. Žalbeno vijeće ne slaže se s tom tvrdnjom budući da je Pretresno vijeće ispravno smatralo da efektivna kontrola nije potrebni element odgovornosti za udruženi zločinački plan, što je jedini oblik odgovornosti za koji je zaključeno da je primjenjiv na Krajišnika. Nadalje, Krajišnikova osporavanja nalaza Pretresnog vijeća o stvaranju srpskih autonomnih regija i oblasti; o formiranju Skupštine bosanskih Srba; o uputstvima SDS-a od 19. decembra 1991; o proglašenju Republike bosanskih Srba; o konsolidaciji pravnog sistema bosanskih Srba; te o podršci aktivnostima naoružavanja – odbacuju se. Njegovi su argumenti irelevantni, nerazrađeni, neosnovani, ne pominju preostale dokaze na koje se oslonilo Pretresno vijeće, ili, pak, osporavaju činjenične nalaze na kojima se osuda ne zasniva. Iz sličnih razloga Žalbeno vijeće odbacuje Krajišnikova osporavanja nalaza Pretresnog vijeća o Vladi i pravosuđu bosanskih Srba; o Predsjedništvu bosanskih Srba; o oružanim snagama; o MUP-u, kriznim štabovima i ratnim povjereništvima; i o Krajišnikovom stilu rukovođenja.”
Da bi precizno objasnilo lik i djelo ovog ratnog zločinaca Žalbeno vijeće Haškog tribunala se poslužilo sljedećim opisom Krajišnika: „Premda je optuženi i u svojstvu predsjednika Skupštine i u svojstvu člana Predsjedništva, imao ogromna ovlaštenja, na klupi za svjedoke je pokušao da se prikaže kao jadnik: ’Ja mogu samo da… sugerišem… Ja ništa nisam mog’o kazniti, tražiti izvještaj sam… I ja bih mog’o diskutovati u okviru Predsjedništva, da to nije potpuno… I to je moj završetak, moje aktivnosti. Nisam mog’o kazniti… Ne mogu ja da ne vjerujem Vladi… Ako mogu reći: ’Čekajte, da li je to tačno?, ako nekih indicija imam sa strane da to nije tačno, onda bi sigurno onda reagovao.’ Žalbeno vijeće, međutim, smatra da činjenica da Krajišnik nije direktno počinio niti naredio nijedan zločin ne znači nužno da bi Krajišnik trebao dobiti nižu kaznu.”
Zahvalivši se 24. oktobra 2016. (nakon što je prije toga, kao i Plavšićeva, odslužio zatvorsku kaznu koju mu je izrekao Haški tribunal) u ime svih dobitnika povelje, prvi predsjednik Narodne skupštine RS-a i haški osuđenik Momčilo Krajišnik je ustvrdio da su RS i Narodna skupština nastali voljom srpskog naroda, što po njemu ne znači da bi neko trebao biti u podređenom položaju, te, između ostalog (obraćajući se okupljenima u Skupštini), naveo: „Sve je isto, samo njega nema…”
Šta znači „samo njega nema”? Da je sve isto i da se ništa nije promijenilo? Da i dalje stoje planovi detaljno opisani u presudi protiv Krajišnika, ali i kompletnog srpskog rukovodstva? Gostujući na televiziji N1 Vuk Drašković je izjavio da „Srbija nije htela da se ugleda na Nemačku i Japan, koji su svoj poraz preokrenuli u pobedu”: „Oni su napravili rez sa politikom koja je dovela do poraza, novu politiku su očistili od svake primese politike zločina i što nikada nisu pravdali zločine. Najglasniji su bili u osudi zločina, i sva neprijateljstva su preokrenuli u prijateljstva. Gdje je Srbija danas? Ona pravda politiku Slobodana Miloševića, politiku zločina, pravda etnička čišćenja, nema hrabrosti da osudi etničko čišćenje. Naši zločini se ne pominju, ne postoje, sve je izmišljeno… Mržnja je veća nego uoči rata devedesetih i u tome vidite dijagnozu sunovrata.”
No, možda je govoreći o politici Srbije, a vezano za hapšenja tokom izbora u Crnoj Gori i mogućem učešću Srbije u proizvodnji haosa i pravljenju nestabilnosti u Crnoj Gori, najeksplicitniji bio mitropolit Crnogorske pravoslavne crkve Mihailo: „Vrhovni državni tužilac Ivica Stanković trebao bi da pokrene postupak protiv Beogradske patrijaršije kao inspiratora svih zločina uperenih protiv suvereniteta i mira u Crnoj Gori. Podrivanje ustavnoga poretka u organizaciji velikosrpskih partija s ciljem da se zemlja dovede u kolonijalni položaj, i pokušaj da se izazove građanski rat, nastavak je politike cetinjske filijale Beogradske patrijaršije s istim ciljevima, ali drugim sredstvima. Ta patrijaršija i 90-ih godina i danas nije bila, niti je crkva, nego teroristička organizacija koja je djelovala i djeluje protiv Crne Gore po nalogu Beograda. S ruke su im i kriminalne strukture koje su se udružile da bi poduprle velikosrpske interese i zemlju dovele do haosa. U tome poslu Srbija i Srpska crkva se ponašaju kao sile koje ih nadahnjuju da ruše ustavni poredak.”
Pa ipak u krugovima međunarodne zajednice, pogotovo u Bruxellesu, Aleksandar Vučić, kao posljednji izdanak srbijanske politike (započete još u doba Miloševića, iako je on „rastao” uz Vojislava Šešelja) opće je prihvaćen lider s Balkana i „garant mira i stabilnosti” – čemu međunarodna zajednica, nažalost, već odavno daje prednost u odnosu na pravdu i demokratske procese. Zbog toga Dodik sebi može priuštiti referendum, Vučić ga prećutno podržavati, Moskva širiti svoj uticaj…, jer na Balkanu su „zaustavljeni ratovi”. Iako je već odavno jasno da potezi koje Dodik vuče imaju podršku i Srbije i Rusije, njihovoj realizaciji doprinosi i indiferentnost (najvećeg dijela) Evropske unije, pa i prešutna suglasnost pojedinaca iz SAD-a. Stoga, upravo je slava institucija i pojedinaca, koji su napravili najveći zločin u Evropi nakon Drugog svjetskog rata, nažalost i slika suvremenog svijeta.
Da li neko može zamisliti okupljanje nacističkih vođa u njemačkom parlamentu 25 godina nakon Drugog svjetskog rata, na kome se dijele priznanja za ono što je urađeno: Hitleru, Gebelsu… ili Karlu Dönitzu, nasljedniku Hitlera, Joachimu von Ribbentropu, ministru vanjskih poslova, Alfredu Rosenbergu, glavnom nacističkom filozofu, Balduru von Schirachu, vođi Hitlerove mladeži, Walteru Funku, nacističkom ministru gospodarstva, Juliusu Streicheru, uredniku tjednika Der Stürmer koji je sijao mržnju prema Židovima, Wilhelmu Fricku, ministru unutarnjih poslova i tvorcu rasnih zakona – koji su bili na optuženičkoj klupi i koji su osuđeni u ninberškom procesu zbog zločina počinjenih tokom Drugog svjetskog rata?! Naravno da ne može, čak suprotno, sva ta „demokratska” Evropa bila bi zgranuta time i sve institucije bi bile pokrenute na djelovanje. Ali istim tim „demokratima” iz međunarodne zajednice očito je potpuno normalno kad se to dešava u Bosni i Hercegovini, bez obzira koliko to vrijeđalo žrtve – od onih koji su zauvijek prognani iz svojih domova kako bi i nastala etnički čista Republika Srpska, do preživjelih žrtava genocida počinjenog u Srebrenici.
Presudama Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju (koji je, ponavljamo, osnovalo Vijeće sigurnosti UN-a), presuđeno je političko-vojno i policijsko rukovodstvo Republike Srpske, a svakodnevna glorifikacija zločina i zločinaca, kao i negiranje zločina od strane RS-a i Srbije, mogući je uvod u buduće sukobe. Zbog čega je još veći osjećaj nelagode i tjeskobe to što je „nagrađen” i OSCE (i to nakon provedenog referenduma kojim je prekršen Ustav države, odnosno odluka Ustavnog suda BiH) – međunarodna institucija koja je nakon Dejtonskog mirovnog sporazuma zadužena za uspostavu i osiguranje trajnog mira u BiH, kao i podršku multietničkom i demokratskom društvu u BiH – upravo od strane onih koji su i počinili najteže ratne zločine, od etničkog čišćenja do genocida.
Treba li iznenaditi ukoliko nakon ovoga Milorad Dodik podijeli priznanja i svim učesnicima dejtonskih mirovnih pregovora, koji u konačnici i jesu najzaslužniji za opstojnost Republike Srpske, a onda razdijeli priznanja i svim predsjednicima najvećih država što su, kao što i jeste, priznali Republiku Srpsku, i što i danas toleriraju politiku zločina koja se realizira i negiranjem zločina i glorifikacijom ratnih zločinaca presuđenih (ironično) od međunarodnih sudova?
Avangarda, 25.10.2016.
Peščanik.net, 02.11.2016.