Studenti Filozofskog fakulteta koji traže da školarine budu u iznosu tri minimalne plate zatražili su od mene tekst podrške. Pošto nisam pesnik kao Dušan Matić (iz čijeg sam pisma studentima Crvenog univerziteta „Karl Marks“ iz juna 1968. uzeo naslov ovog napisa) ili prvi srpski liričar despot Stevan Lazarević (čija je ljubavna pesma poslužila Matiću kao uzor), evo teksta jednog sociologa.
Sam naziv ispitivane pojave određuje u bitnoj meri pristup i u velikom stepenu utiče na rezultate posmatranja. Reći „studentski neredi“ ili „studentski protest“ već znači uticati na nalaze istraživanja. Dovoljno je podsetiti da pri ispitivanjima na istom uzorku upotreba različitih pojmova donosi bitno drugačije, pa i oprečne, rezultate. Primeri su: Rom vs. Ciganin, Kosovo vs. Autonomna pokrajina Kosovo i Metohija, homoseksualac vs. gej, Miloševićeva vlada vs. Miloševićev režim vs. Miloševićeva diktatura.
Uključenost odnosno distanciranost od posmatrane pojave donosi znanje različite vrste. Podrška studentskom pokretu na Filološkom i Filozofskom fakultetu, jednako kao i njegovo praktično osporavanje, omogućuju, ne samo zbog introspekcije kao dodatnog izvora obaveštenja, sadržajnije, kvalitativno bogatije i životnije informacije. Distanciranost, sa svoje strane, pridonosi celovitosti i svestranosti uvida.
Svojevremeno sam pogrešno zastupao mišljenje Čarlsa Redžina da kvalitativna građa (do koje se dolazi participacijom) omogućuje modifikovanje polazne hipoteze, ali da nije prikladna za testiranje rivalskih pretpostavki o posmatranoj pojavi. Redžin je smatrao da građa one druge vrste omogućuje pouzdano testiranje hipoteza, ali da ne daje nova saznanja. Sada mislim da je ovakav metodološki zaključak u najmanju ruku suviše isključiv.
Ako je u pitanju moj lični stav prema akciji studenata Filološkog i Filozofskog fakulteta, njega, ako ga uopšte imam, možda najbolje izražavaju stihovi Eriha Frida posvećeni Ulrike Majnhof: „Oni su na političko bezumlje bili nagnani od politički normalnih i njihovih normi“. (prev. Nikola B. Cvetković)
Vladimir Ilić
26. oktobra 2011.
Peščanik.net, 26.10.2011.
