Vlast mora biti regulisana, pa i kad je manjinska
Štampa u Srbiji sve češće pominje bojazni u vezi sa delovanjem Mađarskog nacionalnog veća. Zanimljivo je, međutim, da se do sada nije postavilo pitanje, zbog čega članovi Mađarskog nacionalnog veća – premda raspolažu budžetskim sredstvima – nemaju obavezu prijavljivanja imovinskog stanja. Čelnici saveta tvrde da ih na to zakon ne obavezuje. To je tačno. Međutim, postavlja se pitanje, zbog čega nisu poslanici iz redova Saveza vojvođanskih Mađara u republičkom parlamentu odgovarajućim amandmanom ispravili tu anomaliju prilikom donošenja tog zakona. Ne verujem da bi parlament odbio njihov predlog. Istovremeno, ne postoji ni zakon koji bi regulisao pitanje sukoba interesa. Da li organizacije i institucije, kojima rukovode članovi Mađarskog nacionalnog veća mogu da budu finansirana iz sredstava koja su u vezi sa Mađarskim nacionalnim savetom? Kako da se razume, naposletku, gomilanje funkcija u Mađarskom nacionalnom savetu?
Načelna i praktična saradnja
Čitam izjavu Igora Mirovića, vojvođanskog čelnika Srpske napredne stranke novosadskomDnevniku. Prema njegovom mišljenju jedino Savez vojvođanskih Mađara vodi principijelnu politiku i ujedno priznaje da između te dve stranke postoji saradnja „na načelnom nivou, što znači, nema nikakvih dogovora koji su u operativnoj fazi”.
Čista savest krivaca
Među naslovima na nemačkim bestseler-listama nalazi se i roman Geron švajcarskog pisca Šarla Levinskog. Fikcionirana biografija, kako se kaže, jer je u romanu reč o životu poznatog glumca i reditelja Kurta Gerona. Glumac je svojevrmeno odveden u koncentracioni logor u Terezienštatu, gde mu je naređeno da snimi dokumentarni film o životu interniraca u tom logoru. Treba znati, da je Terezienštat bio jednim delom „izlog” koji je služio da svetu pokaže što lepšu sliku o holokaustu. Nije morao da laže, već samo da predoči privid, ali to je bilo, u moralnom smislu – laž. Geron je snimio film, u nadi da će to biti njegov spas od sigurne smrti. Ali spasa nema, uskoro ga prebacuju u drugi logor. Roman nudi uvid u Geronove moralne dileme – kako čovek u raju da razmišlja o paklu. Levinski smatra da je Geron nedužan, spasavao je svoj život i nije lagao, ali on ipak ispašta. Roman postavlja, međutim, još jedno, veliko pitanje: zašto u ovom svetu nedužni moraju da ispaštaju i zbog čega krivci ne osećaju grižu savesti? Možda zbog toga, dodao bih, jer oni uopšte ne postavljaju sebi pitanja, i sa sigurnim alibijem prihvataju greh.
Pitanje savesti
Ubistvo Zorana Đinđića je ponovo na dnevnom redu. Advokat Srđa Popović je više puta insistirao na tome da tužilašto ispita političku pozadinu atentata, ali od toga nije bilo ništa. Sad je u javnost neočekivano izbačeno ime jednog istaknutog političara, naravno da je to samo nagađanje. Možda je i to u funkciji odugovačenja. Ali, dokle to može ovako da traje? Koliko je još moguće obilaziti tu vrelu kašu? Ovo ubistvo već postaje pitanje svesti čitave zemlje.
Kontra Evropa
Vojvođanski mađarski mediji, isto kao i sistem obrazovanja na mađarskom jeziku, krenuli su tokom poslednjih godina laganim, ali izvesnim putem propadanja. I dok na srpskim prostorima mediji naprosto bujaju, u vojvođanskim mađarskim medijima su na delu retrogradni procesi, više značajnih lokalnih radio stanica ukinulo je programe na mađarskom jeziku. Iz te situacije treba pronaći izlaz. Intelektualci su u nekoliko navrata ponudili mogućnost rešenja koje je kompatibilno sa evropskim normama, istovremeno izbegava zamke i opasne virove privatizacije, a uz to nije ni centralističko. Nasuprot tome, Mađarski nacionalni savet se zauzeo za varijantu koja funkcioniše u centralističkom državno-socijalističkom modelu pod jurisdikcijom jednog političkog tela. Srpska vlast bi to čak i mogla da prihvati, jer bi se u okviru partijskih nagodbi manjinski mediji našli pod odgovarajućom kontrolom. Posle izvesnog kolebanja to je i inkorporirano u srpsku medijsku strategiju. Samo što državno-socijalistički model ne odgovara evropskim normama, pa je zato Evropska komisija uputila kritike na račun srpske medijske strategije, apostrofirajući, pored ostalog, da nacionalni saveti raspolažu manjinskim medijima. Sa stanovišta Evropske komisije to je nedopustivo, s obzirom na to da su nacionalni saveti političkog karaktera, dakle, preti realna opasnost sužavanja sloboda medija. Mađarski nacionalni savet se našao, dakle, na pozicijama suprotnim u odnosu na pozicije Evropske komisije. Pomoći se može nadati samo od glasa Mađarske unutar Evropske unije, a i u srpskom parlamentu može da dođe do nekakvog kompromisa. Međutim, postoji opasnost da se u ovom nadgornjavanju izgubi baš suština, a to je sledeće: neophodno je ne samo očuvati sadašnje medije, već osnovati i nove, a u razdoblju digitalne revolucije treba prokrčiti i nove puteve.
Isterati stvar na čistinu!
Čitam u mađarskim manjinskim partijskim glasilima da se u predlogu zakona o restituciji koji se našao pred srpskim parlamentom inauguriše pojam kolektivne krivice. U listovima Mađarskog nacionalnog saveta mađarski političari se utrkuju u osudi vlade. Ako je tako, đavo je odneo šalu, i onda nije dovoljno da se „između sebe” junačimo. Ako je to tačno, onda Mađarski nacionalni savet mora da se sastane i da zauzme jasan stav i da sa svojim stanovištem upozna srpsku javnost, i pošto među članovima saveta ima toliko pravnika kao zvezda na nebu, treba pribeći legitimnim sredstvima: pitanje treba izneti pred Ustavni sud Srbije i, potom, pred međunarodne forume.
Preveo Arpad Vicko
Autonomija.info, 30.09.2011.
Peščanik.net, 02.10.2011.
