Četnički vojvoda, aktivista na hrvatskim frontovima u osvajačkim ratovima Srbije 1990-ih i, usput, nevoljni predsjednik države koja uplašena drhturi u čvrstom i krvožednom zagrljaju Čičinih, Slobovih, Arkanovih, Mladićevih, Radovanovih i Šešeljevih obožavalaca i ideoloških sljedbenika, posjetio je nedavno Crnu Goru.
Zvanično, cilj posjete je bila trampa. Tomislav Nikolić je političarima u Crnoj Gori prenio iskustva njegove administracije u borbi sa mafijašima. Predsjednik Srbije je, naravno, legalista i ljubazan čovjek, pa se zadržao na savjetu za akciju samo pod uslovom da se postojanje ove pošasti u Crnoj Gori zaista može dokazati. Crnogorski gospodar i njegovi eksperti su, za uzvrat, odigrali junačke savjetodavne poskočice na teme uspiješnih napora Crne Gore na polju evroatlantskih integracija, ekonomskog boljitka i finansijskog prosperiteta građana.
Obije strane zaista imaju značajna iskustva na ovim poljima.
Svaki dobronamjeran posmatrač i rodoljubljem nadojeni građanin Prve Srbije zna da Nikolićeva administracija brzo, beskompromisno i efikasno čisti državu od organizavanog kriminala i korupcije. Oni koji govore o licu modernog fašizma u toj državi i koji su često označeni kao predstavnici Druge Srbije su, naravno, neprijatelji čija imena treba da se nađu na jednom od naših dverskih spiskova nepoželjnih.
Svi oni koji ne mrze Mila Đukanovića, odnosno Crnu Goru, jasno vide da je ona zaista “uspiješna balkanska priča” i integracioni “lider” u regionu. To su, uostalom, potvrdili objektivni eksperti iz Brisela i Vašingtona. Oni koji neprestano zajedljivo kvocaju o crnogorskim ratnim huškačima i kriminalcima što su opljačkali državu, pa sada kreče svoje biografije su, naravno, kompleksaši, marginalci i neostvareni ljudi. I njih treba ubilježiti u spiskove.
Iako društvena realnost u obije države namah dekonstruiše ove političko-ekonomske imaginarije srpskih i crnogorskih zvaničnika, oni su spremni da se u njih zakljinju i brane ih do posljednjeg opozicionog daha.
Za svakog ko ima oči, umije da čita i ne boji se da nezavisno misli, međutim, jasno je da je osnovni cilj Nikolićeve dobro tempirane posjete da još jednom objeručke podrži posrnulog crnogorskog Primusa i da se direktno umiješa u unutrašnje stvari druge države. Sličnu funkciju je imala i posjeta Bakira Izetbegovića u predvečerje nedavnih parlamentarnih izbora u Crnoj Gori. Crnogorska javnost je prošle nedjelje bila svjedok još jedne razmjene srpsko-cronogorskih bratskih aferima na tragu stare zadjevice “ti meni Serdare, ja tebi Vojvodo, a među sobom znamo…”
Zanemarim li spolja inducirani romantični i unisoni cvrkut Tome, Mila, Filipa i Ranka o svim ekonomskim i evrointegracionim tačkama koje spajaju dvije države, ostaje mi da se kratko pozabavim Nikolićevim receptom za uspijeh u borbi protiv organizovanog kriminala. Kažem kratko, jer kvalitet i logika tog recepta ne zaslužuju više od nekoliko rečenica.
Predsjednik Srbije je prvo ustvrdio da mu ne pada na pamet da se miješa u unutrašnje stvari Crne Gore. Zatim je u istom dahu pozvao političke predstavnike Srba u Crnoj Gori i sve kritičare kriminalizovanog režima u Podgorici da uđu u koaliciju sa vladajućim DPS-om. To je, tvrdio je lider crnogorskoj sjevernog susjeda, jedini način da se uspostavi kontrola nad alatkama za efektnu borbu protiv organizovanog kriminala. Sve ovo, naravno, uz važnu ogradu da se postojanje organizovane pljačke državnih resursa i građana Crne Gore i lopova koji tu pljačku vode treba prvo dokazati.
Ovaj poziv je baziran na dvije zablude, koje su proizvod Nikolićeve nespremnosti da prepozna prirodu kriminalizovanih režima proto-demokratskog tipa i njegovom žmurenju pored crnogorskom realnošću. To su zablude da se metastazirani sistem može uspiješno liječiti iznutra, te da građani Crne Gore još nijesu naučili da namiguju i na lijevo oko i da ne mogu prepoznati prave nakane Milovog spasioca. Nikolić je zaboravio da svi u Crnoj Gori znaju koliko je ova država prostor u kojem su skoro sve političke, ekonomske, finansijske, obavještajne i medijske aktivnosti pod kontrolom DPS/SDP koalicije, njihovih satelita i njihovih prijatelja izvana. Njegova posjeta i njegovi savjeti građanima Crne Gore posmatraju se kroz prizmu tog znanja.
Njegov poziv da prosrpska opozicija u Crnoj Gori padne u pohotni zagrljaj vladajuće oligarhije zarad ostvarenja višeg cilja, samo je najsvježija verzija davnašnje zablude o tome da se truli sistem može reformisati iznutra. To naprosto nije tačno. Istorija je puna primjera reformatora koji su se uhvatili na ovu udicu i ubrzo postali snažno vezivno tkivo zida kojeg su u mladalačkom reformskom zanosu željeli da sruše. Srpski predsjednik se pozvao na sopstveni primjer u želji da ilustruje utemeljenost svoje teze. Pritom je zaboravio kako je on postao predsjednik i kako je došao u priliku da imenuje Aleksandra Vučića na mjesto sa koga je ovaj mogao započeti hapšenja. Zaboravio je izbore. Nikolić je zaboravio da pomene sitnicu kakva je izborni poraz prethodne političke strukture, koji mu je omogućio sve ono čime se danas hvali.
Dakle, potrebno je smijeniti vlast kako bi se došlo u posjed mehanizama za započinjanje promjena. Izborna pobjeda je polazna tačka svakog razmišljanja o reformama kriminalizovanih sistema proto-demokratskog tipa. U Crnoj Gori je to imperativ. Ako je, po Nikolićevom iskustvu, izborna pobjeda bila uslov za započinjanje borbe protiv organizovanog kriminala u Srbiji, zašto bi koaliciono ljubakanje opozicije sa Đukanovićem bilo dovoljno dobro za Crnu Goru? U ovoj tački se jasno pokazuju primarni i sekundarni cilj Nikolićeve posjete i prava priroda njegove savjetodavne uloge.
Primarni cilj je izvlačenje Mila Đukanovića iz nastupajućeg obračuna sa organizovanim kriminalom u Crnoj Gori i predavanje tog vrućeg krompira nekom od agilnih opozicionih kritičara rezima. Neki opozicioni Eliot Nes bi hapsio crnogorske tajkune, dok bi predsjednik vlade govorio o funkcionalnim institucijama države i o nezavisnom sudstvu koje će sve odvagati pošteno i po slovu zakona. Jedan broj biznismena bi bio pušten niz vodu, ali bi sistem očuvao svoj integritet, pošto bi ratni i poratni predsjednik crnogorske vlade ostao izvan čitave priče. Sekundarni cilj je da se kroz nagovor da se pravi koalicija sa Đukanovićem istovremeno diskredituje i iskontroliše opozicioni blok, i da se onemogući uspostavljanje širokog opozicinog fronta koji bi na slijedećim parlamentarnim izborima mogao biti ozbiljna prijetnja kriminalizovanoj vlasti.
Cilj je, dakle, da se stvari promijene, kako bi ostale iste.
Peščanik.net, 20.01.2013.
